آیا ایجاد فرصت های شغلی بیشتر کنگره را از لغو برجام باز می‌دارد؟

 

ترامپ به طور خاص به سفارش 16 میلیارد دلاری شرکت ایران ایر برای خرید هواپیما اشاره کرده و گفته درباره آینده این قرارداد تصمیم نگرفته است. وی روز 22 اکتبر در مصاحبه ای با اشاره به ایران گفت: «آنها قصد دارند بوئینگ بخرند. من نمی دانم قرار است در مورد این قرارداد چه اتفاقی بیافتد.» در همین حال گزارش هایی منتشر شده که حتی حکایت از احتمال لغو این قرارداد توسط دولت آمریکا دارد. بر اساس گزارشی که واشنگتن فری بیکن در روز 23 اکتبر به نقل از مقامات آمریکایی و اعضای کنگره منتشر کرده، به دلیل نگرانی از اینکه هواپیماهی خریداری شده ممکن است توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار گیرند، این قرارداد به خطر افتاده است.

 

شرکت ایران ایر بعد از انعقاد برجام یک قرارداد عظیم خرید هواپیما با شرکت بوئینگ منعقد کرده است. در واقع قراردادهای خرید هواپیما بخشی از متن برجام به شمار می روند. اکنون با توجه به ادعای ترامپ مبنی بر عدم پایبندی ایران به برجام، این قرارداد تاریخی در معرض ریسک لغو شدن قرار دارد. ترامپ به کنگره دو ماه فرصت داده تا در مورد وضع مجدد تحریم ها تصمیم بگیرد.

 

از زمانی که اداره کنترل دارایی های خارجی خزانه داری آمریکا در سال گذشته مجوز فروش هواپیما به ایران را صادر کرده، این نهاد هیچ گونه موضع روشن و بدون ابهامی را در مورد سایر هواپیماهای معامله شده ابراز نداشته است. اما کارشناسان معتقدند، تا جایی که به خزانه داری امریکا مربوط می شود، نمی توان انتظار هیچ گونه روشن گری و ابهام زدایی ای در مورد مجوز فروش هواپیما به ایران را داشت. جئول جانسون، مدیر و تحلیلگر امور بین الملل موسسه مشورتی تیل گروپ در این باره گفت: «سیاست اداره کنترل دارایی های خارجی خزانه داری آمریکا (اوفک) در بهترین حالت مبهم است. اوفک قصد ندارد به سوالات فرضی مطرح شده پاسخ بدهد... البته بوئینگ وکلای فراوانی دارد که در این باره کار می کنند.»

 

جانسون افزود، اصلاحیه بخش 620 ای قانون کمک های خارجی آمریکا مصوب 1961 بانک صادرات و واردات آمریکا را از تضمین وام کشوری که وزارت خارجه این کشور آن را در فهرست حامیان تروریزم قرارداده است باز می دارد. ایران هم در این فهرست قرار دارد. «معافیتی به حکم رئیس جمهور وجود دارد، اما سخت می توان انتظار داشت که ترامپ وقتی می خواهد از برجام خارج شود، این معافیت را در مورد ایران لحاظ کند.»

 

اما جانسون معتقد است، بعید است کنگره رای به خروج از برجام بدهد. «با توجه به اینکه کنگره این روزها قادر به توافق بر سر هیچ چیزی نیست، نمی توان با اطمینان گفت که رای به بازگشت تحریم های ایران خواهد داد، به خصوص اگر موضوع فرصت های شغلی (که به موجب قرارداد بوئینگ برای شهروندان آمریکایی ایجاد می شود) در میان باشد.»

 

رهچند سفارشات ایران ایر تنها 10 درصد از کل تولید سالانه شرکت بوئینگ را به خود اختصاص می دهد، اما این شرکت گفته که قرارداد مذکور به تنهایی موجب حمایت از 100 هزار فرصت شغلی در آمریکا می شود.

 

ضمن اینکه خاتمه قرارداد بوئینگ با ایران ایر می تواند یک پیروزی برای شرکت ایرباس، رقیب اروپایی بوئینگ باشد، مگر اینکه اوفک تصمیم بگیرد مانع از استفاده تجهیزات تولیدی شرکت بوئینگ در هواپیماهای تولیدی ایرباس شود. قبل از نهایی شدن قرارداد بوئین گبا ایران ایر، دنیس مویلنبورگ، مدیرعامل شرکت بوئینگ هم گفته بود که اگر شرکت وی نتواند به ایران هواپیما بفروشد، هیچ شرکت دیگری نباید بتواند با ایران هواپیما معامله کند. البته بعید است اروپایی ها بخواهند این اتفاق رخ دهد.

 

همزمان با لفاظی های ترامپ علیه برجام، رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا از توافق برجام که موجب انعقاد ده ها میلیارد دلار قرارداد بین شرکت های اروپایی و طرف های ایرانی شده دفاع کرده اند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار است در ماه نوامبر برای اطمینان از پابرجا ماندن برجام به آمریکا سفر کند.