به گزارش پرتال تجارت و به نقل از ایسنا , واردات کالا از طریق شهرهای مرزی و ساکنان این شهرها دارای قوانین خاص خود است، اما طی سال‌های گذشته اجرای نادرست قوانین شرایطی ایجاد کرده که انتقادهای زیادی نسبت به این موضوع پیش آمده و در بخش مبارزه با کالای قاچاق یکی از معضلات جدی به بخش مناطق مرزی و کولبران مربوط می‌شود. براین اساس آیین‌نامه‌ای برای ساماندهی مبادلات مرزی نوشته شده و در غالب آن مسائل مختلف دراین خصوص مورد توجه قرار گرفته است. اما طبق این قانون در گام اول خود مناطق مرزی به طور مشخص تعریف و تعیین و اینگونه عنوان شده که کلیه اهالی ساکن در مناطق مرزی کشور به استثنای اهالی ساکن در مرکز شهرستان با دریافت کارت مبادلات مرزی مشمول تسهیلات مبادلات مرزی خواهند بود. نقاط مرزی کدامند؟ طبق این آیین نامه اعلام شده که نقاط مرزی کشور که به فاصله حداکثر ۳۰ کیلومتر از نقطه صفر مرزی قرار دارند، توسط وزارتخانه‌های کشور و صنعت، معدن و تجارت تعیین می‌شوند و در مناطقی که نقطه مرزی در کنار ساحل قرار دارد ناحیه مجاز برای استفاده از تسهیلات مبادلات مرزی تا عمق ۳۰ کیلومتری از ساحل تعریف می‌شود. اما در ادامه برای انجام فعالیت‌های مبادلاتی در نقاط مرزی از سوی سازمان بازرگانی استان برای سرپرستان خانوار کارتی به عنوان کارت مبادلات مرزی صادر می‌شود که معمولا این کارت در ماه‌های مهر، آبان و آذر هر سال صادر شده و هر سه سال یکبار تمدید می‌شود. بدین ترتیب دارندگان این کارت می‌توانند به صورت مستقل اقدام به مبادلات ارزی کرده یا براساس قوانین موجود در حوزه ساماندهی مبادلات ارزی کارت خود را به یکی از شرکت‌های تعاونی مرزنشین محل سکونت خود که در آن عضویت دارند واگذار کنند. شرکت‌های تعاونی نیز پس از دریافت کارت مطابق با تعداد کارت‌های صادر شده و اعضای آنها کارت‌ها را مهر کرده و فهرست آن را به تایید سازمان بازرگانی استان می‌رسانند. همچنین طبق قوانین تعداد اعضای یک خانوار مرزنشین با سرپرست حداکثر پنج نفر محسوب می‌شود و سقف مبادلات ارزی هر منطقه مرزی (استان) ۳ درصد موضوع ماده شش قانون ساماندهی مبادلات ارزی که به ماخذ سال قبل آمار گمرک اعلام می‌شود توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین می شود. مرزنشینان تا چه حد مجاز به واردات کالا هستند؟ سهمیه مرزنشینان، بازارچه‌های مرزی، ملوانان، خدمه و کارکنان شناورهای دارای حداکثر ۵۰۰ تن ظرفیت در هر منطقه (استان) توسط کارگروه مربوطه تعیین و اعلام می‌شود. از سوی دیگر توزیع سهمیه وارداتی استان برای مرزنشینان بازارچه‌های مرزی، پیله‌وران، ملوانان، خدمه و کارکنان شناورهای دارای حداکثر ۵۰۰ تن ظرفیت توسط شورای ساماندهی مبادلات مرزی استان‌ها صورت می‌گیرد و توزیع سهمیه وارداتی مرزنشینان مطابق با اعضای هر خانوار تعاونی مربوطه تعیین می‌شود. اما برای مناطق محروم مرزی سهمیه‌ای دو برابر معادل سهمیه سایر مناطق لحاظ می‌شود که البته تشخیص و اعلام مناطق محروم توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور صورت می‌گیرد. وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز فهرست، نوع، مقدار و میزان معافیت حقوق ورودی کالاهای قابل ورود توسط مرزنشینان و شرکت‌های تعاونی را به صورت منطقه‌ای تعیین و پس از تایید کارگروه مربوطه قانون را برای تصویب به هیات وزیران ارسال می‌کند. تخفیف‌های واردات کالا در مناطق مرزی اما طبق قوانین تخفیف در حقوق ورودی ارزاق عمومی از ۳۰ درصد تا ۱۰۰ درصد بوده و برای سایر کالاها متناسب با درجه محرومیت منطقه تا ۵۰ درصد تعیین می‌شود. خرید و فروش کالاهای وارد شده توسط مرزنشینان و شرکت‌های تعاونی آنها نیز در استان‌های مرزی به صورت خرده‌فروشی در همان استان مجاز بوده است اما خروج این کالاها از استان‌های مرزی به سایر نقاط کشور به صورت تجمیعی و تجاری تنها در صورت حذف معافیت‌ها و پرداخت مابه‌التفاوت حقوق ورودی و تاییدیه گمرک جمهوری اسلامی ایران و در عین حال اخذ موافقت شورای ساماندهی مبادلات ارزی مرزی استان مجاز می‌شود. نکته دیگر آنکه واردات توسط مرزنشینان و شرکت‌های تعاونی تنها در حوزه گمرکات بازارچه‌های مرزی یا گمرک همان استان صورت می‌گیرد و در مواردی که مبادله در بازارچه‌های مرزی امکان پذیر نباشد شورای ساماندهی مبادلات مرزی می‌تواند نزدیک ترین گمرک را به عنوان محل مبادله انتخاب و اعلام کند. در این صورت با استفاده از رویه ترانزیت داخلی، کالا در همان استان ترخیص می‌شود. گمرک ترخیص کننده کالا نیز باید قبل از اقدام به ترخیص کالا نسبت به اخذ مقدار سهمیه تعاونی از گمرک نگهدارنده حساب تعاونی اقدام نماید. صادرات مرزنشینان از چه قرار است؟ صادرات توسط مرزنشینان و تعاونی آنها در حد صرف مقرر از طریق تمامی گمرکات کشور بلامانع خواهد بود. نکته دیگر آنکه طبق تبصره پنجم قوانین موجود کنترل سقف مبادلات توسط مرزنشینان و شرکت‌های تعاونی آنها برعهده گمرک بوده و مهلت واردات کالا توسط مرزنشینان از زمان صادرات یک سال خواهد بود. ارزش کل کالای قابل مبادله در مناطق مرزی کشور هر ساله معادل سه درصد کل واردات کشور به ماخذ سال قبل تعیین می‌شود که باید در مقابل سه درصد صادرات کالاهای غیرنفتی انجام شود. طبق تعاریف ارائه شده بازارچه مرزی محوطه‌ای محصور واقع در نقاط مرزی و در جوار گمرکات یا مکان‌هایی که طبق تفاهم نامه‌های منعقد شده بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همجوار یا به صورت مستقل و یا مطابق ضوابط تعیین شده از سوی دولت تاسیس شده و مجاز به انجام تشریفات ترخیص کالا هستند. ارائه پیشنهاد جهت تاسیس بازارچه مرزی نیز از سوی شورای ساماندهی مبادلات مرزی منوط به داشتن توجیه اقتصادی، تامین پرسنل و هزینه‌های مربوط به ایجاد تاسیسات مورد نیاز واحدهای اجرایی مستقر در بازارچه و اخذ موافقت کشور مقابل در ایجاد تاسیسات و فعالیت‌های متقابل خواهد بود. ایجاد تاسیسات اداری و زیربنایی و تاسیات مورد نیاز واحدهای تجاری مستقر در بازارچه و سایر سرمایه گذاری‌ها در بخش بازارچه‌های مرزی و تامین پرسنل اجرایی بازارچه و هزینه‌های اداره آن برعهده استانداری استان‌های مربوطه خواهد بود. همچنین استقرار گمرک پس از ایجاد تاسیسات گمرکی و نیازهای اداری در درب ورود و خروج بازارچه‌ها ضورری تلقی می‌شود و عزل و نصب مدیر بازارچه‌های مرزی با هماهنگی استاندار و حکم رییس کل گمرک ایران صورت خواهد گرفت. حداکثر ظرفیت واردات کالا توسط مرزنشینان و شرکت‌های تعاونی آنها پیله‌وران، ملوانان، خدمه و کارکنان شناورها ۵۰۰ تن تعیین شده که با ارائه‌ی فاکتور فروش غرفه‌های بازارچه‌های مرزی کشور طرف معامله یا مدارک مثبت کشور مقابل امکان پذیر بوده و نیاز به ارائه‌ی سایر مدارک از قبیل پیش برگ و حذف مورد بارنامه حمل ندارد. ثبت آماری صادرات و واردات در محل هر بازارچه نیز توسط نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می‌شود. ملوانان تا چه اندازه اجازه واردات دارند؟ همچنین واردات کالا توسط ملوانان، خدمه و کارکنان حداکثر ۵۰۰ تن ظرفیت در حد مصرف شخصی از ارائه پیش برگ، بارنامه و یا فاکتور مستثنی شده و ملوانان، خدمه و کارکنان شناورهای دارای حداکثر ۵۰۰ تن ظرفیت که دارای کارت معتبر از سازمان بنادر و کشتیرانی هستند به میزان سهمیه تعیین شده می‌تواند شش نوبت و هر نوبت تا سقف ۴۰ میلیون ریال در مورد ارزاق عمومی به میزان ۱۰۰ درصد و در مورد لوازم خانگی به میزان ۳۰ درصد سود بازرگانی پس از انجام تشریفات گمرکی و قانونی در سال اقدامات به واردات کالا کنند. خروج کالاهای وارد شده توسط ملوانان، خدمه و کارکنان شناورهای دارای حداکثر ۵۰۰ تن ظرفیت از حوزه استان به صورت تجمیعی و تجاری ممنوع بوده، اما خرده‌فروشی آنها در سطح استان‌ها بدون ایراد شناخته شده است. همچنین خانواده این افراد می‌توانند با اخذ کارت مبادلات مرزی و رعایت مفاد مربوط به قوانین مرزنشینان از مزایای مرزنشینی برخوردار شودند.