جای خالی بازار آتی ارز در اقتصاد احساس می شود

به گزارش پرتال تجارت و به نقل از شبکه اطلاه رسانی اتحادیه طلا تهران , بنابراین امکان ایجاد ابزاری برای پوشش ریسک و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی آن هم در روزهایی که شاهد نوسان نرخ ارز هستیم و در شرایط رکود اقتصادی به سر می بریم به طور حتم امتیازی بزرگی است.

به گزارش بولتن نیوزبه نقل از بورس کالای ایران، در این بین بر هیچ پوشیده نیست که یکی از بزرگترین موانع حضور و ریسک های قابل شناسایی برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به اقتصاد ایران، ریسک ناشی از نوسانات نرخ ارز است؛ طبیعتا امکان استفاده از بازار آتی ارز به عنوان یک ابزار پوشش ریسک موثر، تاثیر بسزایی در ایجاد جذابیت و انگیزه برای سرمایه‌گذاری خارجی به وجود خواهد آورد.

اگرچه تاکنون برای راه اندازی چنین بازاری بحث های کارشناسی زیادی شده، اما به دلایل حساس بودن بازار ارز نکته‌بینی‌هایی نیاز است که نباید برای رسیدن به این مزایا از آنها غافل شد. بر همین اساس برای بررسی بیشتر راه اندازی این بازار در اقتصاد ایران گفت و گویی با علی دیواندری، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی انجام داده ایم که در ادامه می خوانیم.

با اشاره به اهمیتی که بازار ارز و کسب درآمدهای ارزی برای کشور دارد، به نظر شما به کارگیری ابزار مشتقه ارز برای اقتصاد ایران لازم است؟

شکی نیست که بهره‌مندی از بازارهای نوین مالی نظیر بازار آتی ارز مزیت‌ها و فواید بسیاری را برای کشور به همراه دارد. نرخ برابری ارز به عنوان متغیری تأثیرگذار در اقتصاد کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و نوسانات نرخ ارز از منابع مهم ریسک به ویژه برای فعالیت‌های بین‌المللی اقتصادی محسوب می‌شود. در این میان پیمان‌ها و قراردادهای آتی ارز از ابزارهای کنترل نوسانات نرخ ارز به شمار می روند که باید در اقتصاد ایران نیز پیاده سازی شود.

از طرفی نیز رشد و توسعه فزاینده تجارت جهانی در چند دهه اخیر سبب تغییرات گسترده ای در روابط تجاری بین الملل شده است، به نحوی که شیوه نوین خرید و فروش بین المللی جایگزین روش سنتی شده و استفاده از ارز به جزئی لاینفک از این مبادلات تبدیل شده است؛ بر همین اساس روند تجارت بهبود یافته، اما مشکل نوسان قیمت مطرح است که آن هم با راه اندازی بازار مشتقه ارز اطمینان خاطر تجار را به همراه خواهد داشت.

نظرتان را در مورد کارکرد اصلی بازار مشتقه ارز بگویید و این که سرمایه گذاران به چه شکل می توانند به وسیله این ابزار مالی ریسک شان را پوشش دهند؟

ابزارهای مشتقه ارز یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین ابزارهای مالی قابل معامله در کشورهای پیشرفته و درحال توسعه دنیا به شمار می‌روند و کارکرد اصلی این ابزارها در بازارهای مالی، پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز است. زیرا ریسک نوسان نرخ ارز تأثیرات در خور ملاحظه‌ای بر کسب‌ و کار بنگاه‌های تجاری و پرتفوی‌ سرمایه‌گذاران بین‌المللی دارد.

بازار ارز ایران نیز در سالیان گذشته شاهد نوسانات شدیدی بوده و با توجه به شکل سنتی مبادلات ارزی و عدم استفاده از ابزارهای مشتقه ارز، بنگاه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاران را در معرض ریسک نوسان نرخ ارز قرار داده و ابزاری نیز برای پوشش این ریسک در اختیارشان قرار نداده است. در کشور نیز به نظر می رسد در میان بازارهای مالی، بورس کالای ایران شرایط فراهم کردن بازار مشتقه ارزی را با توجه به سوابق مناسب و تجربه بازار آتی را داراست.

در خصوص ارتباط دوران پساتحریم با اهمیت راه اندازی بازاری برای پوشش ریسک نوسان نرخ ارز توضییح می دهید؟

 با ورود اقتصاد ایران در شرایط پساتحریم و ورود سرمایه‌های خارجی به سوی کسب‌ و کارها و پروژه‌های اقتصادی و همچنین افزایش میزان سرمایه‌گذاری‌های خارجی در اوراق بهادار پذیرفته‌شده در بورس، نیاز به راه‌اندازی بازار متشکل و رسمی برای پوشش ریسک نرخ ارز بیش از پیش احساس ‌می شود. به طور کلی مروری بر اقدامات اقتصادی سالیان گذشته نشان می‌دهد تجاربی که تاکنون برای پیاده سازی ابزار های پوشش ریسک نرخ ارز در کشور مورد استفاده قرار گرفته به دلیل عدم تطابق با استانداردهای جهانی یا دیگر مشکلات اجرایی قادر به پوشش ریسک نوسان نرخ ارز فعالان و سرمایه‌گذاران نبوده و با توفیق همراه نشده است.

همانطور که می دانید معاملات غیررسمی ارز باعث ایجاد جو روانی در بازار می‌شود و رونق چنین معاملاتی در بازار به طور حتم باعث ایجاد جو روانی در بازار شده و زمانی که تقاضای خرید ارز در بازار افزایش می‌یابد، قیمت ارز نیز با افزایش همراه خواهد شد بنابراین این نوع نوسانات اختلال در بازار ایجاد می کند و سبب افزایش واسطه گری می شود.

بنابراین با راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی، نوسانات ریسک نرخ ارز پوشش داده می‌شود و به جرات می‌توان گفت که بازار مشتقه ارزی، راه درمانی برای نوسانات موجود است؛ در حقیقت با راه اندازی بازار مشتقه ارز می‌توان آماری مستند و دقیق از قیمت آتی ارز و میزان حجم معاملات به دست آورد که این اطلاعات برای هر بازاری از اهمیت بالایی برخوردار است و برای سیاستگذاران بازارها استفاده فراوانی دارد.

 شما اقدامات بانک مرکزی را در جهت ایجاد بازار مشتقه ارزی چطور ارزیابی می کنید؟

 بانک‌ مرکزی راه اندازی بازار مشتقه ارزی را منوط به یکسان سازی نرخ ارز دانسته که در صورت چنین اتفاقی بازار مشتقه ارزی راه اندازی خواهد شد این در صورتی است که همانطور که قبلا هم گفته شد به نظر می رسد در حال حاضر نیز شرایط برای راه اندازی بازار آتی ارز در بورس کالا فراهم است. به طوریکه بازار آتی و اختیار سکه طلا می تواند زمینه مناسبی برای جذب بازیگر و فرهنگ سازی بهتر جهت راه اندازی بازار آتی ارز باشد زیرا برای راه اندازی و رونق این بازار جدید علاوه بر زیرساخت، به بازیگر هم نیاز است. در پایان باید گفت که بانک مرکزی به عنوان یک بازیگر بزرگ و بازارگردان می تواند در بازار آتی ارز حاضر باشد و براساس مکانیزم های بازار، سیاست های خود را در بازار آتی ارز پیاده کند.