شناسایی و دسته بندی مفاهیم و مولفه های سرمایه فکری در سازمان
۱۳۹۵/۰۷/۱۹
مقدمه: اندازه گیری و ارزشیابی سرمایه فکری که با هدف بهبود مدیریت و افزایش مزیت رقابتی سازمانها انجام می گیرد، نیازمند بررسی مفاهیم و ارائه مولفه های جامع و کاملی است که تمامی ابعاد سرمایه فکری را پوشش بدهد. هدف از این پژوهش شناسایی مفاهیم و مولفه های سرمایه فکری سازمان و چگونگی دسته بندی آن ها در قالب ابعاد در منابع موجود است.
مواد و روش ها: در این مطالعه مروری، مقالات چاپ شده بین سال های 2015- 1991 مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور کلید واژه های Intellectual Capital، Components of Intellectual Capital، Concept of Intellectual Capital، Organization در پایگاه های اطلاعاتی انگلیسی زبان PubMed، Scopus، Science Direct و Google Scholar و کلیدواژه های سرمایه فکری، مولفه های سرمایه فکری، مفهوم سرمایه فکری و سازمان در پایگاه های اطلاعاتی فارسی زبان SID و Magiran جستجو شد. درمجموع تعداد 383 مقاله به دست آمد. پس از حذف مقالات غیر مرتبط، 86 مقاله انتخاب و تحلیل گردید.
یافته ها: از سرمایه فکری و ابعاد آن تعریف جامع و کاملی ارائه نشده و بیشتر نویسندگان سه یا چهار بعد برای آن در نظر گرفته اند. اکثرا نام های «سرمایه انسانی»، «سرمایه ساختاری» و «سرمایه ارتباطی» برای این ابعاد ذکر کرده اند که هر بعد، مولفه های متعددی را در برمی گیرد. مهمترین مولفه های بعد سرمایه انسانی مهارت، تجربه ودانش بوده مهمترین مولفه های بعد ساختاری فرهنگ سازمانی، فرآیندها و نظام اطلاعاتی است و مهمترین مولفه های بعد سرمایه ارتباطی ارتباط با مشتری، وفاداری مشتری و رضایت مشتری می باشند.
نتیجه گیری: با گردآمدن مجموعه ای از مولفه ها و مفاهیم سرمایه فکری گام مهمی در ارائه بازتعریفی همه جانبه و جامع سرمایه فکری که خود پیش نیاز شناسایی و بکارگیری کاراتر آن در سازمان هاست، برداشته شد. توصیه می شود از مفاهیم، ابعاد و مولفه های استخراج شده، برای ساختن ابزاری جهت سنجش سرمایه فکری در سازمان ها استفاده شود.